Całkowite załamanie polskiej bankowości w GG nastąpiło wraz z wybuchem Powstania Warszawskiego. Została sparaliżowana praca większości central największych polskich instytucji kredytowych oraz łączność pomiędzy centralami a oddziałami banków. W wyniku działań zbrojnych oraz późniejszej, systematycznej akcji burzenia w Warszawie zniszczono około 90% budynków instytucji kredytowych. Po raz kolejny zostały zniszczone bądź splądrowane akta oraz zasoby banków. W okresie od lipca 1944 r. do stycznia 1945 r. administracja niemiecka nie podejmowała już żadnych prób tworzenia nowej polityki gospodarczej, zajmując się wyłącznie przygotowaniem do ewakuacji rządu oraz instytucji niemieckich GG. Ostatecznie Urząd Nadzoru Bankowego, Bank Emisyjny w Polsce oraz banki niemieckie zostały ewakuowane w styczniu 1945 r. na terytorium Niemiec. Ocenia się, że w okresie styczeń-lipiec 1944 z GG przekazano na konta w Niemczech aktywa bankowe (również złoto, złote monety, srebro, platynę, kamienie szlachetne) w wysokości około 3 mld RM!!!!!!
Reparacje wojenne
W trakcie Konferencji w Poczdamie (17 lipca-2 sierpnia 1945) członkowie zwycięskiej koalicji antyhitlerowskiej uzgodnili sprawę reparacji i odszkodowań wojennych, które miały
zostać wyegzekwowane od Niemiec. Niestety w wyniku ich decyzji środki finansowe GG weszły w skład masy upadłościowej III Rzeszy i zostały rozdysponowane według uznania powołanych w tym celu „Komisji Alianckich”, odwrotnie niż np. w przypadku kolaborującej z Niemcami Francji Vichy (La France de Vichy), której aktywa finansowe przekazano Francji w całości a zobowiązania finansowe III Rzeszy wobec Francji Vichy i późniejsze weszły w skład reparacji wojennych Niemiec dla Francji. Rządowi Niepodległej Polski cofnięto uznanie i prawo do zabierania głosu w tej sprawie. Komuniści, którzy z woli Stalina rządzili Polską po II wojnie światowej tylko raz w oświadczeniu z lipca 1945 r. podjęli sprawę odszkodowań wojennych. Szybko zostali spacyfikowani przez Stalina. Na jego wniosek Polskę wyłączono z bezpośredniego udziału w spłatach reparacyjnych.
W późniejszym czasie Sowieci mieli przyznać komunistycznej Polsce 15% ze swojej części odszkodowań. Nigdy tego nie zrobili. Dr hab. Bogdan Musiał z IPN w artykule pt.: Haracz za "wyzwolenie" Polski ocenia, że na rozliczeniach z Moskwą, która ze swej puli przekazywała otrzymane od Niemiec odszkodowania wojenne, a jednocześnie narzucała drastycznie niskie stawki za polski węgiel, Polska straciła 600 milionów dolarów. Ten niekorzystny bilans pogłębiony został jeszcze przez sowiecki rabunek urządzeń przemysłowych, surowców i innych dóbr między Bugiem a Odrą.
Krzysztof Kopeć
Literatura:
- Klaus-Dietmar Henke (Hrsg.), Die Dresdner Bank im Dritten Reich
- Christopher Kopper, Bankiers unterm Hakenkreuz
- Andrzej Gójski, Etapy i cele niemieckiej polityki bankowej w GG. Plany niemieckie wobec Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939-1945, BANK I KREDYT, sierpień 2004
- Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski, The Polish Economy in the Twentieth Century, Published by Routledge, 1985
- Franciszek Skalniak, Bank emisyjny w Polsce 1939-1945, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 1966
- Feliks Młynarski, Wspomnienia (“Memoirs”). Warszawa, 1971
- Instytut Pamięci Narodowej – KŚZpNP, Fotokopia Dziennika Hansa Franka
Świetny opis i należy kontynuować te zarówno badania jak i publikacje dla szerzenia wiedzy Polaków o tym. Podobno w Jałcie ustalono, że po 50 latach po wojnie Polsce zostanie zwrócony Królewiec.
Tekst doskonały, chylę czoła. Jako uzupełnienie chciałby dodać, iż w okresie II wojny światowej na ziemiach polskich wcielonych do III Rzeszy wprowadzono system podatkowy obowiązujący w Niemczech, obciążając jednak ludność polską wyższymi niż Niemcow podatkami. W GG początkowo utrzymano dotychczasowe polskie zasady, a pierwsze zmiany pojawiły się w styczniu 1940 r. Były to: zwiększono progresję w podatku dochodowym, podwyższono podatek gruntowy (w 1940 już o 50%), wkrotce także podatek przemysłowy (do 200% stawki przedwojennej) oraz niektóre podatki konsumpcyjne (od piwa, cukru). Niemcy stopniowo podwyższali także dawne osobowe podatki dochodowe (np. górną granicę opodatkowania w podatku dochodowym, ustalono w styczniu 1940 na 42% rocznego dochodu – III najwyższy prog. I prog wynosił 20%); wprowadzono również nowe podatki, np. dodatek wojenny do daniny od mieszkańcow GG, dodatek specjalny na cele wojenne pobierany od gospodarstw rolnych; znacznie wzrosły opłaty monopolowe od alkoholu i loterii. Niektore podatki lub opłaty obciążały jedynie ludność polską, nie dotycząc Niemcow; rownież przedsiębiorstwa niemieckie korzystały z wielu przywilejow podatkowych. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę nie będącą narodowości niemieckiej całkowity podatek od zysku wynosił 30 % ale tylko w latach 1939-42. Poźniej wzrosł on do 70%.