Co stało się z aktywami II RP po napaści sowieckiej na Polskę w 1939 r.?

W listopadzie 1939 nawiązali z nim kontakt oficerowie wywiadu Leszek Daszkiewicz i pułkownik Michał Rybikowski. Zgodził się na pomoc przy wywiezieniu z Litwy ukrytych przez wojewodę Maruszewskiego skarbów. To on skontaktował pułkownika Michała Rybikowskiego z Gustavem Adolfusem Kyrką, który był następnie jedną z osób zabezpieczających ewakuowane depozyty na terenie Szwecji i współpracował w ich dalszej podróży do Ameryki Południowej. (więcej w mojej książce). Kim był pułkownik Michał Rybikowski? As wywiadu polskiego na hitlerowskie Niemcy.

W latach 1941-43, będąc zatrudnionym pod fałszywym nazwiskiem w ambasadzie japońskiej w Sztokholmie, zainstalował misterną siatkę wywiadowczą na Niemcy, Finlandię a także na Rosję Sowiecką (więcej w mojej książce). Zebrane wiadomości z Berlina przekazywał do polskich władz wojskowych w Londynie. Wojskową służbę zakończył w randze pułkownika w II Korpusie gen. Andersa. Dwukrotnie był odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy – za rok 20-y i za pracę wywiadu II Wojny Światowej. Zmarł na emigracji w Kanadzie.

Na koniec kolejny bohater, który ratował aktywa II RP. Ostatni prezes Banku Gospodarstwa Krajowego generał brygady dr Roman Górecki. 6 września 1939 r. specjalnym pociągiem prezes Górecki organizuje w kierunku oddziału BGK w Równem na Kresach ewakuację centrali BGK wraz z częścią personelu, środkami finansowymi, najważniejszymi dokumentami i bezcennymi depozytami Biblioteki Narodowej (m.in. Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, rękopisy partytur Chopina) i Biblioteki w Pelplinie (egzemplarz Biblii Gutenberga). Po wkroczeniu 17 września 1939 r. Armii Czerwonej BGK ewakuuje się do Rumunii, a stamtąd do Paryża i Londynu.

Na emigracji prezes Górecki zabezpiecza zagraniczne interesy i zobowiązania BGK, organizuje akcję informacyjną i wydawniczą na temat polityki gospodarczej Niemiec w okupowanej Europie, dla pracowników BGK w kraju, niewoli i emigracji organizuje akcję wysyłania paczek z żywnością i środkami finansowymi, dzięki jego staraniom pracownicy BGK, którzy znaleźli się w Anglii, mają dostęp do bezpłatnych praktyk w brytyjskich bankach. Po odwołaniu przez rząd RP na uchodźctwie we wrześniu 1941 r. ze stanowiska przewodniczącego Komisji do Uregulowania i Załatwiania Interesów Zagranicznych BGK prowadzi m.in. wykłady z bankowości dla polskich studentów w Glasgow, pisze.

W 1946 r. wydaje w Londynie książkę „Gospodarczy dorobek Polski w latach 1918-1939” i 9 sierpnia tego roku umiera w Szpitalu Wojennym w Iscoyd Park. Pochowany został na cmentarzu w Whitchurch. Był kawalerem Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Niepodległości, Złotego Krzyża Zasługi, trzykrotnie Krzyża Walecznych, francuskiego Krzyża Kawalerskiego Legii Honorowej oraz belgijskiego Krzyża Komandorskiego Orderu Leopolda.

Przedstawione powyżej przypadki stanowią tylko wierzchołek góry lodowej bohaterstwa polskich urzędników państwowych, obywateli i żołnierzy, którzy w czasie agresji sowieckiej na Polskę ratowali jej zasoby finansowe. Wielu oddało życie w służbie Ojczyzny. To co nie udało się ukryć, zostało przejęte przez władze sowieckie w październiku i listopadzie 1939 r. w wyniku przeprowadzonej akcji nacjonalizacji i kolektywizacji własności prywatnej państwowej i spółdzielczej, która bardzo szeroko była reprezentowana na tzw. „Polskich Kresach”. Własności tej nie odzyskaliśmy do dzisiaj.

Krzysztof Kopeć

Fragment poświęcony Gen.Góreckiemu został zaczerpnięty z tekstu P. Mateusza Wierzbickiego pt. "Opowiesci z dolnej półki"

P.S.

• • Na temat tego jak wyglądała „sowiecka stabilizacja” na Kresach napisano sporo. Dla przypomnienia kilka linków: 
    http://www.dobroni.pl/rekonstrukcje,sowietyzacja-bialorusi-zachodniej-po-1939-roku,5344
    http://histmag.org/?id=5036
    http://www.historicus.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=129&Itemid=48

  • Najważniejszym polskim opracowaniem na powyższy temat jest książka por. K. Liszewski [R. Szawłowski] Wojna polsko-sowiecka 1939 r., Londyn 1988

• Z rosyjskim punktem widzenia na wojnę polsko-sowiecką we wrześniu 1939 r. można zapoznać się pod linkami:
  http://www.poland1939.ru/taxonomy/term/1220
  http://militera.lib.ru/research/meltyukhov2/03.html
  http://www.hrono.info/sobyt/1900war/1939pol.php
  http://www.rusempire.ru/forum/topic2644s15.html?start=15
  http://coolreferat.com/СССР_и_Польша_в_1939_году

• Najważniejszym rosyjskim opracowaniem na ten temat jest książka Михаил Мельтюхов Советско-польские войны. Военно-политическое противостояние 1918-1939 г (2004), która jednak problem rabunku traktuje w sposób bardzo powierzchowny, ograniczając się niemal wyłącznie do aspektu politycznego i militarnego wojny we wrześniu 1939 r.