[admin]

Opozycyjne ugrupowanie polityczne na Białorusi o programie konserwatywnym i niepodległościowym założone w 1988. Nawiązuje do tradycji I i II Rzeczypospolitej, traktując te państwa jako wspólne dziedzictwo nie tylko Polaków ale również Białorusinów, Ukraińców, Litwinów…. 

Ugrupowanie zostało założone w październiku 1988 jako organizacja społeczna (oficjalnie "ruch społeczno-polityczny") pod pierwotną nazwą Białoruski front ludowy na rzecz pieriestrojki "Odrodzenie" (biał. Беларускі народны фронт за перабудову «Адраджэньне»). Impulsem do powstania ugrupowania było odkrycie przez dwóch archeologów Zianona Paźniaka i Jauhena Szmyhalowa masowych grobów w podstołecznej miejscowości Kuropaty, co zostało przez nich opisane w piśmie "Literatura i Mastactwa". 19 października 1988 doszło do zjazdu założycielskiego Białoruskiego Towarzystwa Historyczno-Edukacyjnego Pamięci Ofiar Stalinizmu "Martyrolog Białorusi" (tworzonego m.in. przez Związek Pisarzy Białorusi), na którym powołano również komitet organizacyjny Białoruskiego Frontu Ludowego. BFL opowiadał się za demokratyzacją społeczeństwa, odrodzeniem narodu i białoruskiej kultury oraz suwerennością kraju. Zjazd Założycielski BFL odbył się 24 i 25 czerwca 1989 w Wilnie (w związku z zakazem jego przeprowadzenia wydanym przez Sąd Najwyższy Białoruskiej SRR). Przewodniczącym został wybrany Zianon Paźniak. 19 lutego 1989 Front zorganizował pierwsze legalne zgromadzenie opozycyjne na Białorusi, na które miało przybyć 40 tys. osób. Białoruski Front Ludowy aktywnie popierał czołowy białoruski pisarz Wasil Bykau. W pierwszym okresie swojej działalności Front Ludowy nie głosił oficjalnie hasła niepodległości Białorusi. Postulat dotyczący wyjścia Białorusi ze Związku Radzieckiego ogłoszono w grudniu 1989 w ramach kampanii wyborczej do Rady Najwyższej BSRR.

W wyborach 1990 Front wprowadził do Rady Najwyższej XII kadencji swoich deputowanych (klub BFL liczył 37 osób, do niego należali m.in. Zianon Paźniak i przyszły przewodniczący Frontu Ludowego Lawon Barszczeuski) i konsekwentnie opowiadała się początkowo za niezależnością, a następnie niepodległością Białorusi oraz reformami ustrojowymi i gospodarczymi. Z inicjatywy BFL przyjęto deklarację o suwerenności Białoruskiej SRR, przyznano językowi białoruskiemu status jedynego języka państwowego, a następnie ogłoszono niepodległość kraju. W roku 1991 BFL poparł, zarówno w parlamencie jak i przez demonstracje uliczne, dymisję ze stanowiska Przewodniczącego Rady Najwyższej komunistycznego działacza Mikałaja Dziemiancieja i obranie na tę posadę reformatora Stanisława Szuszkiewicza. W 1992 Front doznał porażki, gdy mimo zebrania 450 tys. podpisów, zdominowana przez byłych komunistów Rada Najwyższa nie zgodziła się na skrócenie swojej kadencji. W latach 1992-1994 Front konsekwentnie opowiadał się za utrzymaniem w Białorusi republiki parlamentarnej i niewprowadzaniem instytucji prezydenta, widząc w tym zagrożenie w postaci szansy na przejęcie przez dawną nomenklaturę partyjną pełni władzy w państwie.

W 1993 roku na bazie Białoruskiego Frontu Ludowego "Odrodzenie" w celu ułatwienia udziału w wyborach i ogólnie działalności politycznej stworzono partię polityczną (Partia BNF). Po powołaniu partii BFL "Odrodzenie" nadal istnieje, funkcjonując w ścisłej współpracy z Partią BNF i mając wspólnego z nią przewodniczącego; Partia BNF wykonuje funkcje polityczne, natomiast BFL "Odrodzenie" – funkcje kulturowe. Pierwszym przewodniczącym partii został Zianon Paźniak. Partia BNF od początku pozycjonowała siebie jako siła opozycyjna – wobec rządu Wiaczesława Kiebicza, większości Rady Najwyższej, a nawet głowy państwa Stanisława Szuszkiewicza, którego uważano za bliskiego ideologicznie, ale zbyt umiarkowanego. Kandydatem partii na prezydenta w wyborach prezydenckich w 1994 roku był Zianon Paźniak, a głównym obiektem krytyki podczas kampanii prezydenckiej – ówczesny premier i kandydat na prezydenta Wiaczesław Kiebicz. Zianon Paźniak nie wszedł do drugiej tury (m.in. w związku z rozbiciem niepodległościowego elektoratu). Żadnemu z kandydatów, którzy weszli do drugiej tury (byli to A. Łukaszenka i W. Kiebicz), BFL nie udzielił poparcia, uważając zarówno jednego, jak i drugiego za polityków prorosyjskich. Po dojściu do władzy Aleksandra Łukaszenki Partia BNF znalazła się w opozycji wobec niego. Reżim Łukaszenki był traktowany przez działaczy partii jako zagrożenie zarówno dla demokracji, jak i dla niepodległości Białorusi, a osobiście Łukaszenka – jako człowiek Moskwy.

W następnych latach popularność Frontu Ludowego zaczęła się zmniejszać. Od roku 1995, w związku z powstaniem Zjednoczonej Partii Obywatelskiej, BFL przestał być jedyną znaczną opozycyjną siłą na Białorusi. W 1995 partia nie uzyskała ani jednego mandatu w wyborach do Rady Najwyższej XIII kadencji. W tymże roku dwóch wiceprzewodniczących BFL, Juryj Chadyka i Wincuk Wiaczorka, zaproponowali bardziej radykalny podział między partią a BFL "Odrodzenie". Według tej propozycji, BFL "Odrodzenie" miał pozostać ruchem obywatelskim o charakterze narodowym, natomiast partia – siłą polityczną z konserwatywną ideologią, aktywnie współpracującą z innymi partiami demokratycznymi; funkcje przewodniczącego partii i ruchu miały być pełnione przez różne osoby. Propozycje te nie znalazły poparcia ze strony Zianona Paźniaka i zostały odrzucone. Wtedy po raz pierwszy wyraźnie się zarysowała różnica poglądów w kierownictwie BFL, która za kilka lat doprowadziła do rozłamu. W sierpniu 1996 r. Zianon Paźniak opuścił Białoruś, bo uważał, że istnieje zagrożenie dla jego życia ze strony reżimu. Po wyjeździe Paźniak formalnie zachował stanowisko przewodniczącego Białoruskiego Frontu Ludowego; pełniącym obowiązki przewodniczącego w kraju został Lawon Barszczeuski. Partia aktywnie wystąpiła przeciwko krokom władzy, zmierzającym do ograniczenia demokracji oraz pogłębienia integracji z Rosją, zwłaszcza utworzeniu Związku Białorusi i Rosji oraz reformie konstytucyjnej 1996 roku, organizując masowe akcje protestacyjne. W następnych latach różnica poglądów w kierownictwie PBNF, dotyczących strategii politycznej walki, doprowadziła do głębokiego konfliktu między zwolennikami (Wiaczorka, Barszczeuski, Chadyka) a przeciwnikami (Paźniak, Bieleńki) ścisłej współpracy z innymi opozycyjnymi partiami i stworzenia zjednoczonej opozycji. W maju 1999 r., w piątą rocznicę wyboru Łukaszenki na prezydenta, opozycja zorganizowała "alternatywne wybory prezydenckie", na których kandydowali Zianon Paźniak i były premier Michaił Czyhir. Była to faktycznie akcja mobilizacyjna i agitacyjna, mająca pokazać, że znaczna część obywateli Białorusi nie uważa reżim Łukaszenki za prawowity. Rozgałęzione struktury organizacyjne BNF były wykorzystywane do tworzenia lokalnych komisji wyborczych. Wkrótce Zianon Paźniak zdjął swoją kandydaturę pod pretekstem nadużyć i nienależytego wykonania swoich obowiązków ze strony przewodniczącego Centralnej Komisji Wyborczej Wiktara Hanczara, co pozbawiło sensu całą akcję. Decyzja ta została negatywnie odebrana przez część członków i kierownictwa partii.

W roku 1999 IV zjazd BFL wybrał na stanowisko przewodniczącego partii Wincuka Wiaczorkę. W tym samym roku doszło do rozłamu w łonie Frontu i utworzenia Konserwatywno-Chrześcijańskiej Partii Białoruski Front Ludowy pod kierownictwem Paźniaka. BFL na czele z Wiaczorką zaczął aktywną współpracę ze Zjednoczoną Partią Obywatelską oraz innymi partiami opozycyjnymi, stając się częścią zjednoczonej opozycji. BFL i ZPO zostały ugrupowaniami, które najaktywniej działały w Koordynacyjnej Radzie Demokratycznych Sił – organie naczelnym zjednoczonej opozycji. W roku 2000 partia bojkotowała wybory do Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Białorusi. W wyborach 2001 partia poparła początkowo Siamiona Domasza, a potem kandydata zjednoczonej opozycji Uładzimiera Hanczaryka. W roku 2003 BFL w wyborach lokalnych wprowadził do rad miejskich 19 deputowanych. W wyborach parlamentarnych w roku 2004 nie zdobył żadnego mandatu. W roku 2005 BFL zaproponował Aleksandra Milinkiewicza jako wspólnego kandydata demokratycznej opozycji na prezydenta Białorusi. W październiku 2005 Milinkiewicz został wybrany przez Białoruski Kongres Sił Demokratycznzch na lidera zjednoczonej opozycji i jej kandydata na prezydenta. BFL wziął aktywny udział w kampanii prezydenckiej Milinkiewicza przed wyborami 2006 roku oraz w dalszych wydarzeniach, znanych jako Dżinsowa rewolucja.

Po wyborach 2006 roku partia kontynuowała współpracę z Milinkiewiczem; założony przez Milinkiewicza ruch społeczny "Za Wolność" został głównym sojusznikiem BFL. Od grudnia 2007 do września 2009 przewodniczącym ugrupowania był Lawon Barszczeuski. 6 września 2009 przewodniczącym partii obrano Alaksieja Janukiewicza. W okresie kierowania partią przez Barszczeuskiego stosunki BFL z ruchem "Za Wolność" pogorszyły się; po obraniu Janukiewicza współpraca tych ugrupowań znowu się zaktywizowała. 26 września 2009 naczelny organ BFL opowiedział się za budową szerszego spektrum narodowo-demokratycznego i udziałem w nim Frontu. W październiku 2009 BFL razem z ruchem "Za Wolność" wyszedł ze składu Zjednoczonych Sił Demokratycznych, ówczesnej koalicji zjednoczonej opozycji (po czym zjednoczona opozycja faktycznie przestała istnieć), i wszedł do nowo utworzonej koalicji o charakterze narodowo-demokratycznym pod nazwą Białoruski Blok Niepodległościowy (która de facto rozpadła się jesienią 2010). W roku 2010 Front opowiadał się za wystawieniem wspólnego kandydata opozycji na prezydenta, ale po niepowodzeniu prób wyłonienia wspólnego kandydata oraz ogłoszeniu decyzji Aleksandra Milinkiewicza o niekandydowaniu na urząd prezydenta kierownictwo partii podjęło decyzję o wystawieniu w wyborach 2010 własnego kandydata – Ryhora Kastusiowa, zastępcy przewodniczącego BFL. Mimo to znaczna część działaczy Frontu poparła kandydaturę Andreja Sannikawa. W lutym 2011 roku ponad 90 członków BFL, w tym Lawon Barszczeuski, Wincuk Wiaczorka, Aleś Chadyka i Wiktar Iwaszkiewicz, opuścili partię (były to osoby, które poparły Sannikawa).

Partia była współzałożycielem utworzonej 9 stycznia 2011 roku Narodowej Koordynacyjnej Rady Opozycji, której zadaniem jest domagać się uwolnienia ludzi aresztowanych z przyczyn politycznych, informować obywateli Białorusi i wspólnotę międzynarodową, domagać się powrotu Białorusi na drogę prawa i demokracji, a także tworzyć warunki do przeprowadzenia w kraju wolnych i demokratycznych wyborów. W wyborach parlamentarnych w 2012 roku BFL zastosował taktykę "aktywnego bojkotu" – zarejestrował 30 kandydatów na posłów, a po zakończeniu kampanii wyborczej wycofał zgłoszone kandydatury, protestując przeciwko nieprzestrzeganiu przez władzę standardów demokratycznych (m.in. niedopuszczeniu przedstawicieli opozycji do udziału w większości komisji wyborczych).

W październiku 2012 BFL przyjął deklarację, w której opowiedział się za wystawieniem wspólnego kandydata opozycji na wyborach prezydenckich w 2015 roku.

Program:

Program partii jest oparty na hasłach integracji z NATO i UE, gospodarki wolnorynkowej i demokracji. BFL opowiada się za ochroną i wzmocnieniem tożsamości białoruskiego narodu jako narodu o tradycji europejskiej i chrześcijańskiej, zakorzenionej w czasach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Partia uważa za jedną z najważniejszych wartości niezależność Białorusi i postuluje podjęcie kroków, skierowanych na wyjście Białorusi ze strefy wpływów Rosji, m.in. rezygnację z udziału w rosyjskich geopolitycznych projektach. Front opowiada się za przywróceniem językowi białoruskiemu statusu jedynego języka państwowego i poparciem państwowym dla jego ochrony i rozwoju (m.in. rozwój edukacji w języku białoruskim, ulgi podatkowe dla białoruskojęzycznych wydawnictw i stacji telewizyjnych). W zakresie zagadnień ustrojowych BFL postuluje przejście do systemu parlamentarnego. W kwestiach społecznych BFL prezentuje konserwatywne stanowisko. W kwestiach gospodarczych partia opowiada się za gospodarką wolnorynkową i poszanowaniem prywatnej własności (w tym za wolnym obrotem ziemi), obniżeniem podatków, ale przy tym systemem pomocy socjalnej dla najbardziej potrzebujących. Znaczne miejsce w programie BFL zajmują kwestie ekologiczne, związane m.in. z minimalizacją następstw katastrofy w Czarnobylu.

Telewizja BELSAT:
http://wwww.belsat.eu/pl/nasze_programy/episode/m,3712,a-dziermant-i-a-stralcou-karvacki.html

[Author]

Posts